P.L.U.R

"Van die unts-untsmuziek?" “Ja zoiets ja”, dat is de woordenwisseling die ik heb met mijn moeder en een kennis voordat ik richting het station ga om naar Breda te gaan. Ik ga naar een rave, een illegale underground rave. Het is m'n eerste, al vaak van gedroomd maar nog geen een keer geweest.

In de trein heb ik het met de vriend die mee gaat over de verwachtingen die we hebben. "Ik hoop dat we het niet te erg hebben opgehypet", zegt hij. Bang dat we het te leuk in onze hoofden hebben en dat het straks een flop is. Later komen we erachter hoe pijnlijk waar deze uitspraak zou zijn; maar niet vanwege de redenen die we verwachten.

Een tegenvallende hoeveelheid mensen, slechte dj's of slecht weer, allemaal redenen die ik van tevoren had bedacht waarom het tegen zou kunnen vallen. Toen we daar waren stond er ongeveer achthonderd man, waren de dj’s top en was het met een jas aan goed te doen. Nee, de reden waarom het flopte is vanwege, zoals het publiek ze noemde, de blauwe. De politie, agenten of wouten, hoe je ze ook noemt het blijven dezelfde mannen en vrouwen.

Een groep met als doel om ons te beschermen. Daar stonden ze dan, achthonderd man in het midden van een bos weg te jagen. We deden niemand iets kwaad behalve ons eigen immuunsysteem en slaapritme. Toch moesten we weg, we waren niet volgens de regeltjes bezig. Ik neem de agenten die er die avond waren niks kwaad, ze deden gewoon hen werk. Zelf vonden ze het ook niet leuk, een agente heeft schijnbaar gezegd: "Jammer dat we het hebben gevonden, ziet er leuk uit."

Maar waarom stonden we daar eigenlijk en waarom konden de blauwe ons niet gewoon door laten feesten? Die laatste vraag beantwoord eigenlijk zichzelf al, omdat het tegen de regels was. Ondanks dat dit feest minder verstoorde, minder rotzooi achterliet en minder overlast veroorzaakte dan een gemiddeld festival was het toch niet toegestaan. Waarom zou je dan zo veel moeite doen om tegen de wetten in zoiets te gaan doen als je ook gewoon naar een legaal feest kan? Om die vraag uit te pluizen moeten we dieper de cultuur in gaan, de rave cultuur.

"High energy, all-night dance parties and clubs known as "raves," which feature dance music with a fast, pounding beat and choreographed laser programs", dat is wat een informatiebulletin uit 2001 van de National Drug Intelligence Center (NIDC) erover te zeggen heeft. Het is een zeer accurate beschrijving. Een rave is een feest waarop voornamelijk elektronische muziek wordt gedraaid. Ze beginnen 's nachts aan gaan vaak door tot na dat de zon op komt. Een publiek wat van dertig tot duizenden mensen kan lopen staat in een soort trance met zijn alle naar de muziek te luisteren. Het klinkt als gedreun en chaos maar voor een hoop mensen is het meer. Zoals een onbekende stem in het begin van de documentaire Locked Off door Vice zegt: “It’s not simply a bunch of guys with a bunch of speakers in a field. It’s bringing people together in a way that nothing else really does." 

Ondanks dat raves steeds populairder zijn geworden in de afgelopen jaren met de opkomst van massieve festivals zoals Tomorrowland, Sensation en Ultra Music Festival is het niet iets van de afgelopen tien jaar. Een exacte plaats en tijd is moeilijk aan te wijzen voor het begin van de cultuur, maar veel mensen zijn het erover eens dat het zo ongeveer begon mid jaren tachtig. 

In die tijd begon in Chicago een nieuwe muziekstijl op te bloeien; acid house. De dj-groep Phuture waren de eerste die doorbraken met deze stijl met de demo Acid Tracks. In een interview met de website djtechtools.com zegt DJ Pierre, een van de dj's van Phuture, dat acid house de origine van de rave scene is. "It (acid house) gave birth to it. Because of the excitement and high at these acid house parties, the UK banned them. […] So you know how it is, if mainstreams says 'no!’ then the general youth consciousness says ‘yes!’ It went underground. The underground rave scene and secret parties paved the way for the commercial rave scene you see today. Acid house was behind that and the UK played a huge role."

Acid house begon pas echt veel aandacht te krijgen toen Danny Rampling, een dj en organisator, het nu bekkende Shoom organiseerde in Londen. Deze feesten werden al gauw populair en creëerde ook een icoon dat nog steeds bekend staat in de acid housescene, de smiley. Deze periode kwam bekend te staan als The Second Summer of Love, de naam is een referentie naar The Summer of Love in San Francisco. Zo beschrijft Pete Tong, een bekende Britste dj, het in een artikel van The Guardian: “It was all one love, everyone together. Anyone can dance all of a sudden, freedom of expression. Dress down, not up. Converse trainers, smiley T-shirts - a sort of tribalism took over. Everyone was happy to be the same.”

In de jaren die er opvolgde kwamen er allerlei organisatoren naar boven die raves begonnen te organiseren. Deze clubs en feesten gingen tot diep in de nacht door. De groeiende populariteit zorgde ervoor dat in Engeland er anti-club wetten tot leven werden geroepen. Dit zorgde ervoor dat organisatoren geheime en vaak illegale feesten gingen organiseren; dit waren de eerste illegale raves. De feesten werden steeds groter en de organisatoren pakten het steeds professioneler aan. Dit bouwde allemaal op tot Sunrise, een groep organisatoren, Freedom to Party organiseerde. Dit door tienduizend man bezochte protest op Trafalagar Square in Londen zorgde er voor dat de strenge wetten werden opgezegd. Clubs mochten weer de hele nacht open zijn.

In het begin van 1990 was de ravescene nog zo levendig als de jaren daarvoor. Maar het was voor organisatoren steeds moeilijker om grote evenementen te organiseren door verschillende wetten die waren verschenen. Ondanks de moeilijkheden waren er toch nog verschillende organisaties die legale raves organiseerde. Hier konden duizenden mensen op af komen. Rond deze tijd begonnen er ook meer genres te verschijnen waaronder jungle en hardcore. In 1992 werd er in Engeland een wet doorgevoerd die de politie het recht gaf om open lucht feesten te stoppen en promotors en mensen die naar een rave gingen aan te houden. Het grootste deel van de feesten werd nu legaal gehouden.

Engeland was niet de enige plek waar de rave scene aan het opbloeien was. Ook in Amerika ontstond eenzelfde soort cultuur. Met name in de San Francisco Bay Area werden veel feesten georganiseerd. Er werden kleine underground feesten gehouden maar ook gigantische feesten waar tienduizenden mensen op af kwamen. Zoals Narnia waar zestigduizend man op af kwam; iets wat daarvoor nog geen enkel feest was gelukt. Sommige noemde Narnia het Woodstock van generatie X.

Vanaf dat punt is de cultuur gegroeid tot een massief iets. Naast dat het een stuk groter is geworden is het ook een stuk commerciëler geworden. Grote festivals zoals Glastonburry, Sziget en Pinkpop hebben nu allemaal een elektronische afdeling. Illegale raves bestaan nog steeds maar ze zijn nooit meer zo groot als de feesten uit de jaren tachtig en negentig. Daar kwamen duizenden mensen op af en nu is een illegaal feest al groot als er een paar honderd komen. Oude veteranen uit de cultuur zullen zeggen dat het niet meer is wat het geweest is. Dat is zeker waar, commercialisatie heeft ervoor gezorgd dat het rauwe randje er af is en het heeft er ook voor gezorgd dat er een veel breder publiek komt. Waar vroeger er voornamelijk mensen op af kwamen die diep in de cultuur zaten en die voor de muziek kwamen komen nu mensen die gaan alleen omdat andere mensen gaan. Dit zorgt voor een heel andere sfeer op de grote legale raves.

Desondanks dat deze commercialisatie ervoor heeft gezorgd dat de grote feesten voor altijd anders zijn, blijft er een groep mensen bestaan die de oude sfeer in leven probeert te houden. Over de hele wereld zijn er groeperingen die nog illegale feesten geven midden in bossen en in verlaten fabrieken. Maar waarom doen zij het? Puur om de oude sfeer in leven te houden of om andere redenen?

Als organisator van een illegaal feest loop je een hoop risico's. Je moet investeren in de apparatuur en je zet je eigen vrijheid op het spel, die kun je allebei kwijtraken als de politie je te pakken krijgt. Deze risico’s neem je alleen maar zodat een groep mensen, die je misschien niet eens allemaal kent, een nacht los kan gaan. Waarom zou je dit doen? Wat drijft men ertoe om deze gevaren te trotseren voor een feest?

In Locked Off loopt Clive Martin, de presentator van de documentaire, mee met Jimmy White, een jonge veteraan van de Londense rave scene. White zoekt locaties voor raves, hij breekt in en houdt ze bij zodat als een organisator behoefte heeft aan een locatie hij die kan leveren. Dit doet hij door industriegebieden af te speuren naar panden die leeg staan. Door het gebruik van Londense kraakwetten zorgt White ervoor dat als de politie komt ze niet zomaar naar buiten kunnen gegooid worden. Hij praat met Martin ook over waarom hij dit doet. "No club could ever compare to what a squat (kraakpand) can create. Going to a party that you find the location about at 10 PM adds to the excitement."

White doet het dus ook gewoon voor het plezier. Hij vindt de club feestjes maar saai en dus is hij de underground scene in gedoken. Toch zit er ook wat meer achter: "What I do I do for the statement. And I do it literally to say to the police: 'try and govern this'." Het doen puur als statement, puur om te zeggen: wij zijn hier, we gaan feesten, kom het maar proberen tegen te houden. Hij geeft wel toe dat alleen feesten organiseren niks gaat veranderen. Daarom organiseert White ook een protest, in het openbaar.

Normaal loopt hij gemaskerd rond maar voor het protest laat White zijn gezicht zien. “If the raving scene is to step forward in the political side of things […] there needs to be some sort of face”, zegt White. Met zijn protest wil hij laten zien aan de bevolking, de politie en de regering dat deze raves geen chaos van drugs, gevechten en rellen zijn. P.L.U.R, Peace, Love, Unity and Respect, dat is het credo dat de rave scene naar buiten wil uitstralen. Geen gevaarlijke plekken waar je kind naar toe gaat om te sterven aan een overdosis ecstasy, maar plekken waar mensen komen om samen te zijn en het leven te vieren.

White is niet de enige de Martin spreekt in Locked Off. Hij spreekt ook Dan X van de Diztorshon Crew, een groep die feesten organiseert in Wales. De groep organiseert een feest diep in het platteland van Wales ver van de bewoonde wereld af. Voor dit feest gebruikt deze groep een stuk land dat was gebruikt voor de houthakkers industrie. Nu ligt dit stuk land braak en gebeurt er niks meer. Dan X vindt dat zonde: “It’s just land going to waste. It’s a beautiful spot. We are causing no hassle. I don’t see what the problem is, they should just let us rave.”

Ravers organiseren hun feesten voornamelijk om gewoon een feestje te geven. Het grootste deel van de organisatoren zal dit zelfs als enige reden hebben. Het geven van een feest waar in de al bestaande clubs geen ruimte voor is. Maar er zijn ook organisatoren die het dus meer als een politiek iets zien. Zij doen het omdat ze vrijheid willen en omdat ze een veilige omgeving willen creëren voor jeugd om uit te gaan. Of ze doen het omdat ze het zonde vinden dat stukken land of gebouwen nergens meer voor worden gebruikt. Toch is de passie voor de muziek en de drang om te feesten de grootste drijfveer bij de meeste organisatoren. Dit geld niet alleen voor de organisatoren.

Wat trekt ravers nou naar deze illegale feesten? Er zijn genoeg feesten en festivals te vinden die gelijksoortige muziek bieden maar zonder het risico opgepakt te worden of dat het feest waar je heen gaat al opgedoekt is voor het is begonnen. Natuurlijk is het feit dat het illegaal is juist iets wat veel mensen trekt. Zoals een onbekende Liverpoolse raver zegt in Locked Off: "Illegal makes you want to go even more. Because it is not supposed to be happing you want to be in the centre; in a mess."

Dit gevoel bestaat ook in Nederland. In de korte documentaire Rave je Rot van Poldox wordt een groep twintigjarige gevolgd. Merijn vindt het verborgen en illegale ook een aantrekkingspunt. “Het gevoel dat de rest van de wereld er geen idee van heeft, het schept een samenhorigheidsgevoel.” Dit gevoel is ook niet iets van de afgelopen jaren, het leeft al zo lang als de rave cultuur bestaat.

Maar het illegale is niet het enige wat een raver naar een feest trekt. Op een illegale rave kunnen veel mensen ook iets vinden wat ze in de normale, legale clubs niet kunnen vinden, rust. In het alledaagse uitgaansleven, dit zeg ik vanuit persoonlijke ervaring, gebeuren er vaak dingen die de avond niet per se gezelliger maken. Gevechten, ruzies en chagrijnige bouncers, geen van deze dingen maken mijn avond in de kroeg fijner. Op een rave zijn deze dingen allemaal in vele mindere maten aanwezig. De sfeer op een rave is bijna altijd vele malen vriendelijker dan in een normale club.

Clive Martin benoemt dit ook als hij praat over het groepje Liverpoolse jeugd waar hij mee naar een rave is gegaan: "We met these kids from Liverpool and went with them to this rave. These are not some kids from the farm they are from a major European city. But this offers them something they can't get there. In Liverpool there is a lot of intimidation and a lot of violence, a lack of fun as they said."

Bij een rave wordt veel minder naar andere gekeken op een oordelende manier. Als je naar een club gaat dan moet je er goed uit zien en niet te gek doen want anders word je aangestaard door een groot deel van de bezoekers. In een afstudeeronderzoek door Helen Evans getiteld: Out of sight, out of mind: an analysis of rave culture wordt hier ook over gesproken: "The social organisation within raves is much more egalitarian: people dance alone or among a group, and interactions with strangers are common-place. People do not watch one another's appearance or how they' are dancing. Appearance does not matter in raves, they' are all too busy' enjoying themselves."

De aantrekkingskracht van het illegale en een rust die je in de normale clubs niet vindt. Dat is niet het enige wat men naar deze feesten trekt, een andere zeer belangrijke factor is ook de passie voor de muziek. Op de meeste illegale raves hoor je muziek die je niet snel zou horen in een normale club. Jungle, gabber en ambient om er maar drie te noemen. Deze genres kun je ook wel in clubs vinden maar vaak alleen op speciale avonden en die worden maar heel beperkt in een kleine groep clubs gegeven.

Dan X, de organisator uit Wales waar ik het eerder over had, stipt dit ook aan. Hij organiseert gabber feesten. Dit is een muziekstijl die hard is en vaak te extreem voor veel normale clubs. “It's not that we don’t want to do it in a club it is just that most wont accommodate us and the other half is expensive.” De helft mogen ze dus niet in en de rest vraagt bakken met geld. Dit zorgt er ook voor dat organisatoren en dus ook bezoekers worden geforceerd om de illegale kant op te gaan als ze echt een feest willen organiseren of bezoeken.

Er zijn dus meerdere redenen dat mensen naar de illegale raves gaan. Het zal per persoon verschillen. De een zal het gaaf vinden om naar iets illegaals te gaan, wat voor muziek er draait of wat voor mensen er zijn maakt niet uit. Een ander zal opzoek zijn naar een relaxte avond waar hij of zij zichzelf kan zijn zonder zich zorgen te maken. Weer een ander zal zijn muziekgenre nergens in de legale scene kunnen vinden en gaat daarom maar de illegale kant op.

Als ik het zo beschrijf - ik ben misschien niet geheel onpartijdig – klinkt de rave scene als iets wat alleen maar goeds met zich mee brengt. Waarom wil de regering dan niet dat we dit doen? De meeste feesten worden ver buiten bebouwde kommen georganiseerd en vallen dus niemand lastig met het lawaai wat er gemaakt wordt. De meeste raves laten veel minder rommel achter dan een legaal festival, er wordt respectvoller om gegaan met de omgeving. Waarom wil de regering dan dat deze raves stoppen?

Drugs zijn onnegeerbaar op de meeste raves. De kleine persoonlijke ervaring die ik zelf heb spreekt al boekdelen. De politie was al gearriveerd maar toch hoorde ik nog deze kreet: "Heeft er iemand nog keta!?" Keta is een afkorting van ketamine, een drug die veel wordt gebruikt in de rave scene. Deze kreet werd beantwoord door een stuk of 5 mensen die 'yo!' riepen, genoeg keta aanwezig dus.

Dit vindt de regering niet zo tof, om het zacht te zeggen. Naast het feit dat veel partydrugs zoals: ketamine, XTC en coke illegaal zijn in de meeste landen brengen ze ook een hoop risico’s met zich mee. Door de jaren heen zijn er vele verhalen naar buiten gekomen over ongelukken in de rave scene. Van een jongen die zijn vinger verloor tot een andere jongen die bij dezelfde rave om het leven kwam. Veel van deze ongelukken of sterfgevallen zijn gelinkt aan drugs gebruik.

In Locked Off komt ook Jack voor. Jack was zestien jaar oud toen hij samen met een aantal vrienden naar een illegale rave ging. Bij die Rave is een van zijn vrienden, Dan, om het leven gekomen door een drugs overdose. Hij had zelf de fout gemaakt met de dosering, een te grote dosis in een te snelle tijd. Drie dagen na de rave overleed Dan in het ziekenhuis. Jack is niet kwaad op de rave cultuur. “You can’t blame the culture for the tragedies that happen within it. The rave didn’t give him the drugs; the rave didn’t tell him how to take them.”

Ik denk dat Jack daarmee een heel belangrijke spijker op de kop slaat. Ondanks dat erbij raves weleens wat fout gaat met tragische gevolgen kun je niet de cultuur of de feesten de schuld geven. Dan had ook aan de drugs op een andere manier kunnen komen in het legale uitgaansleven. Was het daar moelijker geweest? Ja, hoogstwaarschijnlijk wel, maar het zou niet onmogelijk zijn. Het is niet zo dat de rave de drugs bij hem in zijn mond heeft gegoten of dat de rave hem forceerde de drugs te nemen.

De reactie van de regering op raves is een logische. Zij zien alleen de gevaren die aanwezig zijn, met name drugsoverdose. Maar deze gevaren zijn ook aanwezig in het legale uitgaansleven. Naast de potentiele gevaren van drugs wordt er in het legale uitgaansleven ook meer gevochten en worden er vaker mensen aangevallen. Bij een illegale rave komen mensen bij elkaar die allemaal hetzelfde zoeken. Dit creëert een samenhorigheidsgevoel, wat ervoor zorgt dat er minder agressie is. Ik zou dus zelfs zo ver gaan als illegale raves veiliger te noemen dan het reguliere uitgaansleven. 

Raves hebben geholpen onze maatschappij te vormen. Het is begonnen met mensen een plek gegeven waar ze even konden ontsnappen van het alledaagse bestaan en het is veranderd in een cultuur die een gigantische invloed heeft op hedendaagse jongeren. Illegale raves geven de mensen die zich anders buitengesloten zouden voelen van een groot deel van de maatschappij een plek zichzelf te zijn. Deze vorm van zelfexpressie brengt een hoop goeds naar buiten in mensen. Creativiteit wordt erdoor aangewakkerd en er wordt een eenheidsgevoel gecreëerd.

Illegale raves zijn niet voor iedereen. Maar voor sommige is het precies wat ze zoeken en nodig hebben. Je kunt zijn wie je wil zijn en iets ervaren wat je in het reguliere uitgaansleven niet hebt. Je kan een nacht genieten van muziek die je bij je lokale club nooit gaat horen. Je leert mensen kennen en je komt terecht in een cultuur waar vrede, liefde, eenheid en respect voorop staan.

Je kunt ze zien als simpele feestjes. Ik denk dat het meer is, ik denk dat het een belangrijk fenomeen is wat mensen, met name jongeren, van allerlei verschillende culturen, klasse en achtergronden bij elkaar brengt. Raves zorgen ervoor dat allerlei verschillende mensen een nacht samen komen om hun gelijkheid te vieren. Helen Evans omschrijft dit perfect:

"In a rave you are temporarily' freed from 'fixed identity' defined by gender, race, class or sexuality as the divisions and boundaries surrounding these identities become blurred. Signs which are usually read as having a fixed meaning and binary opposed become fluid in their meaning. It doesn't matter who you are, what is important is that you are present and participating."